Wokół antykoncepcji awaryjnej nie brakuje kontrowersji. Choć jest to w pełni legalny rodzaj antykoncepcji hormonalnej, niektórzy bardzo sprzeciwiają się jej stosowaniu. Co więcej, wokół działania i skutków tych preparatów narosło przez lata wiele mitów.
Jak jest naprawdę? Co możemy powiedzieć o antykoncepcji awaryjnej? Kiedy i jak należy ją zastosować? Na naszej stronie znajdziesz odpowiedzi na wszystkie te pytania!
Ten rodzaj antykoncepcji hormonalnej nie bez powodu znamy właśnie pod takimi nazwami, jak "antykoncepcja awaryjna", "tabletka po" czy też "tabletka dzień po". Wszystkie one odnoszą się do faktu, że preparat zażywa się nie przed, a po stosunku. Tylko wtedy jest on w stanie uchronić kobietę przed niepożądaną ciążą.
Nie oznacza to jednak, że taką pigułkę można stosować jako jedyne, regularne zabezpieczenie. Zażywana powinna być wyłącznie w wyjątkowych, właśnie takich "awaryjnych" sytuacjach. Tabletka dzień po jest przeznaczona dla osób, którym przydarzył się niezabezpieczony stosunek, np. w przypadku zapomnienia przyjęcia regularnie przyjmowanych pigułek antykoncepcyjnych czy pęknięcia prezerwatywy.
Co więcej, antykoncepcja awaryjna jest też często jedynym wyjściem z trudnej sytuacji dla ofiar przemocy seksualnej.
odpierz receptę onlineJakie procesy zachodzą w organizmie i układzie rozrodczym kobiety w momencie zażycia tabletki? Jak działa tabletka dzień po? Jest to chyba najbardziej kontrowersyjny temat. Tabletka po jest bowiem często niesłusznie utożsamiana z lekami wczesnoporonnymi.
Tymczasem działanie tabletki po jest zgoła inne - przede wszystkim uniemożliwia zapłodnienie. Substancją czynną w pigułkach EllaOne jest związek o nazwie octan uliprystalu. Działa on jako modulator, a dokładnie przeciwnik progesteronu. Po zażyciu tabletki wstrzymuje wyrzut hormonu luteinizującego. Hamuje uwalnianie komórki jajowej, a więc opóźnia owulację. Podobnie działa inna substancja czynna, lewonogestrel, który kupimy pod nazwą handlową Escapelle.
Tabletka dzień po wykazuje więc działanie antykoncepcyjne - zapobiegające zapłodnieniu i zajściu w ciążę. Warto jednak pamiętać, że jej skład nie nadaje się do stosowania na co dzień, a jedynie w wyjątkowych sytuacjach.
Osiągnięcie pożądanego efektu w postaci hamowania owulacji będzie możliwe tylko, jeśli prawidłowo zastosujemy się do zaleceń w kwestii stosowania preparatu. Mówi o nich chociażby charakterystyka produktu leczniczego Escapelle oraz EllaOne.
Tę pierwszą tabletkę trzeba zażyć do 72 h po odbyciu stosunku płciowych. W przypadku EllaOne czas ten wynosi 120 h. Widać więc, jak ważne jest, aby w gabinecie lekarskim znaleźć się jak najszybciej. Oczywiście żadna tabletka po nie będzie nadawać się do regularnego stosowania. Recepty na te leki wydawane są tylko w przypadkach nagłych i wyjątkowych. Zawierają one dużą dawkę hormonów i zażywane często mogłyby wywołać skutki uboczne. Należą do nich m.in. ból głowy, biegunka, zawroty głowy, bóle mięśni. Przy jednorazowym zażyciu te objawy również mogą się zdarzyć, ale występują bardzo rzadko.
Należy też pamiętać, że antykoncepcja awaryjna chroni przed niechcianą ciążą, ale już nie przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Tabletki Escapelle czy też EllaOne przy prawidłowym stosowaniu są bezpieczne dla zdrowia kobiety. Warunkiem jest przyjmowanie ich właśnie w sytuacjach awaryjnych.
Antykoncepcja awaryjna, czyli tabletki Escapelle czy też EllaOne przy prawidłowym stosowaniu są bezpieczne dla zdrowia i układu rozrodczego kobiety. Warunkiem jest przyjmowanie ich właśnie w sytuacjach awaryjnych.
Kiedy jedynym wyjściem może okazać się przyjęcie tabletki?
Jakie to sytuacje? Do takich przypadków należą chociażby te, gdy zwykła metoda antykoncepcji zawiodła. Może to być więc:
Pęknięcie prezerwatywy
Odklejony plaster antykoncepcyjny
Nieprawidłowo zaaplikowana globulka antykoncepcyjna
Pominięcie tabletki hormonalnej z blistra
Stosunek przerywany
Współżycie podczas dni płodnych w przypadku stosowania naturalnych metod planowania rodzinny
EllaOne i Escapelle to obecnie jedyne tego typu preparaty dostępne na polskim rynku. Co więcej, od kilku lat można je kupić wyłącznie na receptę. Oznacza to, że konieczna jest konsultacja lekarska, podczas której lekarz musi wypisać receptę. Co jednak ważne, wbrew obiegowej opinii, nie musi to być ginekolog. Receptę może wystawić lekarz dowolnej specjalności. Lekarz ma jednak prawo odmówić wypisania recepty, powołując się na tzw. klauzulę sumienia.
Rozwiązaniem w takiej kryzysowej sytuacji jest wtedy uzyskanie e-recepty od innego specjalisty. Można to zrobić np. poprzez przychodnię internetową oferującą takie usługi. Bardzo często lekarze są tam dostępni o dowolnej porze, co bywa wybawieniem, gdy gabinety wszystkich lekarzy w okolicy są w danym momencie zamknięte. Wypisany preparat można zakupić w dowolnej aptece, która ma go akurat na stanie.
Skuteczność Escapelle i EllaOne są uzależnione od wielu czynników. Oczywiście główny aspekt to czas ich zażycia. Im wcześniej, tym lepiej. Największą skuteczność oba preparaty mają do 12h od stosunku, nie warto więc czekać aż do 3 lub 5 dnia.
Znaczenie ma też faza cyklu miesiączkowego kobiety. Tabletkę dzień po powinno się przyjąć jeszcze przed owulacją. Gdy do pęknięcia pęcherzyka i uwolnienia dojrzałej komórki jajowej już doszło, może nie udać się zapobiec zapłodnieniu. Tabletka nie wpływa tym bardziej na przebieg istniejącej ciąży i rozwój płodu.
Wzięcie tabletki dzień po należy uznać za nieskuteczne również wtedy, gdy w ciągu 3 następnych godzin doszło do wymiotów. W takim przypadku zaleca się przyjęcie kolejnej dawki.
Tabletka dzień po to bardzo szczególny rodzaj antykoncepcji hormonalnej. Choć nie używa się jej na co dzień, jest ona niesamowicie przydatna. Przywraca poczucie komfortu w sytuacji, gdy przydarzył się niezabezpieczony stosunek lub zawiodły zastosowane zabezpieczenia.
Decyzja o zażyciu Escapelle oraz EllaOne to oczywiście indywidualna sprawa każdej osoby. Warto jednak, by każda kobieta, która znajduje się w takiej sytuacji, miala możliwość dokonania wyboru. Dlatego też należy rozpowszechniać wiedzę związaną z działaniem tabletki po i czynnikami wpływającymi na jej skuteczność.
Co równie istotne, warto by kobiety widziały o możliwości zdalnego, szybkiego i bezkontaktowego uzyskania e-recepty.
Zamów receptęZanim wyjaśnimy, czym jest antykoncepcja awaryjna, dla lepszego zrozumienia tematu, omówimy pokrótce wszystkie dostępne obecnie metody antykoncepcji. Wstęp ten z pewnością pozwoli Ci lepiej przyswoić, jak działa antykoncepcja awaryjna i z czym wiąże się przyjęcie tabletki.
Antykoncepcja stosowana jest w celu zabezpieczenia się przed nieplanowaną ciążą. Stosunek płciowy zawsze wiąże się z ryzykiem poczęcia, a nie wszyscy są w danej chwili gotowi do tego, by zostać rodzicami. Współczesna medycyna daje nam na szczęście instrumenty do odpowiedzialnego planowania rodziny.
Antykoncepcję dzielimy na metody mechaniczne, chemiczne i hormonalne. Zazwyczaj jako czwartą kategorię wymienia się również tzw. naturalne metody planowania rodziny.
Do metod mechanicznych należą prezerwatywy. Stwarzają one mechaniczną barierę uniemożliwiającą przenikanie plemników. Niektóre prezerwatywy są pokryte środkiem plemnikobójczym dla poprawy ich skuteczności. Dużą zaletą tego zabezpieczenia jest z pewnością ochrona przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, dlatego zazwyczaj poleca się stosowanie jednocześnie prezerwatyw i innego rodzaju antykoncepcji.
Metody chemiczne to m.in. żele, kremy i globulki. Zawierają one środek plemnikobójczy. Środki tego typu są tanie i dostępne bez recepty. Ich wadą jest jednak konieczność aplikacji tuż przed stosunkiem, co może negatywnie wpływać na atmosferę pomiędzy partnerami.
Metody hormonalne to m.in. plastry, zastrzyki oraz tabletki antykoncepcyjne. Zawierają one substancję czynną służąca do zablokowania owulacji, zwykle syntetyczne odpowiedniki hormonów płciowych naturalnie występujących w organizmie kobiety. Stosowanie antykoncepcji tego typu jest również bardzo wygodne, ponieważ nie wymaga żadnych specjalnych czynności w trakcie ani przed stosunkiem.
Tabletka antykoncepcja uznawana jest za jedną z najskuteczniejszych metod zapobiegania ciąży. Tabletki antykoncepcyjne szczególnego rodzaju o bardzo specyficznym działaniu zyskały miano antykoncepcji awaryjnej.
Co ważne, brak wystających dowodów, by stwierdzić, że w przypadku zapłodnienia dojrzałej komórki jajowej, doustna antykoncepcja awaryjna wpływała na proces implantacji zarodka. Tabletki dzień po to nie tabletki wczesnoporonne i nie wpływają negatywnie na już istniejącą ciążę.
Skuteczność tabletki dzień po jest wynikiem zastosowania w niej konkretnego hormonu. Obecnie na rynku polskim dostępne dla wszystkich pacjentek są dwa rodzaje tabletek dzień po.
Każdy z nich zawiera inną substancję czynną. W EllaOne będzie to octan uliprystalu. Główny składnik Escapelle to zaś lewonogestrel. Działanie obu substancji, a więc zarazem obu preparatów, jest właściwie dość podobne. Głównym efektem, jaki za ich pomocą osiągniemy, będzie opóźnienie owulacji (uwolnienia komórki jajowej).
Octan uliprystalu to organiczny związek chemiczny należący do grupy selektywnych modulatorów receptorów progesteronu (SPRM). Oznacza to po prostu, że wykazuje on dla progesteronu działanie częściowo antagonistyczne. Jego przyjmowanie wiąże się z takimi następstwami jak hamowanie owulacji czy zmiany w obrębie błony śluzowej macicy. Jest on stosowany w leczeniu przedoperacyjnym mięsaków macicy u kobiet w wieku 18-40 lat.
Lewonogestrel nie jest przeciwnikiem progesteronu, takim jak octan uliprystalu. Działa on częściowo podobnie do naturalnego hormonu luteinizującego. Między innymi utrudnia przemieszczanie się plemników w drogach rodnych kobiety, a także powoduje zmiany w błonie śluzowej macicy i hamowanie uwalniania komórki jajowej.
Zarówno octan uliprystalu, jak i lewonogestrel zostały przebadane przed dopuszczeniem na rynek, w tym sprawdzono, jakie działania niepożądane wywołują. W związku z tym należy uznać je za bezpieczne pod warunkiem, że są stosowane zgodnie z zaleceniami (a więc tylko doraźnie, po odbyciu niezabezpieczonego stosunku), a nie regularnie.
Potwierdzona badaniami została równie ich skuteczność. W większości przypadków możesz więc zastosować antykoncepcję awaryjną bez obaw o własne zdrowie.
Ponieważ w aptekach można kupić aż dwa rodzaje tabletek dzień po, pojawia się pytanie, która awaryjna tabletka antykoncepcja będzie lepszym wyborem. Działanie obu preparatów jest jednak podobne - za każdym razem chodzi przede wszystkim o uniemożliwienie zapłodnienia. Ciężko w tym aspekcie rozstrzygnąć o wyższości jednej tabletki dzień po nad drugą.
Działanie i skuteczność preparatów zmienia się pod wpływem wyłącznie jednego czynnika. Jest to czas, który w przypadku tabletki dzień po Escapelle wynosi 72h, a przy EllaOne 120.
W praktyce dla pacjentki oznacza to, że jeżeli nie przyjęła tabletki dzień po od razu po niezabezpieczonym stosunku, tylko minął już jakiś czas, na preparat Escapelle może być już za późno. Wtedy jedynym rozwiązaniem pozostaje wzięcie EllaOne. Należy mieć to na uwadze podczas procesu zakupu antykoncepcji awaryjnej.
Tabletka dzień po nie należy do najtańszych preparatów medycznych. Jest to prawdą, dlatego warto zawczasu wiedzieć, z jakiego rzędu kwotami trzeba się liczyć. Czynniki ekonomiczne nie są oczywiście najważniejsze, jednak mogą być dla wielu osób istotną kwestią.
Escapelle kosztuje w polskich aptekach około 35-60zł. Nie jest to mało, jednak należy pamiętać, że tabletka dzień po przyjmowana jest jedynie wyjątkowo, po niezabezpieczonym stosunku, nie zaś codziennie.
Za tabletkę dzień po EllaOne zapłacimy jeszcze więcej, bo od 90 do nawet 120 złotych. Wysoka cena wynika jednak między innymi z faktu, że preparat ten działa nawet do 5 dni po stosunku, a więc nie musimy zażywać go w dosłownym rozumieniu "dzień po".
W przypadku korzystania z prywatnej opieki medycznej do ceny za samą tabletkę dzień po należy doliczyć koszt wizyty lekarskiej w celu uzyskania recepty. Obecnie jednak istnieje możliwość skorzystania z przychodni internetowej, gdzie koszty takich usług przedstawiają się bardzo atrakcyjnie i zaczynają już od około 30 zł
Tabletka dzień po zawiera dość dużą dawkę hormonów, może więc wpłynąć na krwawienie miesiączkowe. Część kobiet dostaje przyspieszonego krwawienia na ok. 7 dni po przyjęciu tabletki.
W przypadku innych pań okres ulegnie przesunięciu lub też wystąpią plamienia pomiędzy cyklami. Wielokrotne powtarzanie przyjmowania antykoncepcji awaryjnej może również całkowicie rozregulować cykl miesiączkowy. Taka sytuacja wymaga konsultacji lekarskiej.
Pamiętaj jednak, że żaden rodzaj antykoncepcji nie jest skuteczny w stu procentach. Ta sama zasada dotyczy antykoncepcji awaryjnej. Jeśli nawet przyjęłaś tabletkę dzień po zgodnie z wszystkimi zaleceniami, wciąż mogło dojść do zapłodnienia. Jeśli więc miesiączka nie pojawia się o czasie i następuje znaczne jej opóźnienie, wykonaj test ciążowy.
Osiągnięcie pożądanego efektu w postaci hamowania owulacji będzie możliwe tylko, jeśli prawidłowo zastosujemy się do zaleceń w kwestii stosowania preparatu. Mówi o nich chociażby charakterystyka produktu leczniczego Escapelle oraz EllaOne.
Tę pierwszą tabletkę trzeba zażyć do 72 h po odbyciu stosunku płciowego. W przypadku EllaOne czas ten wynosi 120 h. Widać więc, jak ważne jest, aby w gabinecie lekarskim znaleźć się jak najszybciej. Oczywiście żadna tabletka po nie będzie nadawać się do regularnego stosowania. Recepty na te leki wydawane są tylko w przypadkach nagłych i wyjątkowych.
Zawierają one dużą dawkę hormonów i zażywane często mogłyby wywołać skutki uboczne. Należą do nich m.in. ból głowy, biegunka, zawroty głowy, bóle mięśni. Przy jednorazowym zażyciu te objawy również mogą się zdarzyć, ale występują bardzo rzadko.
Należy też pamiętać, że antykoncepcja awaryjna chroni przed niechcianą ciążą, ale już nie przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Nie są to oczywiście jedyne przypadki, w których mogło dojść do niezabezpieczonego stosunku. Należy pamiętać też o tym, że jeśli mimo zażycia tabletki po, kobieta odczuwa objawy takie jak tkliwość piersi, nudności czy też doszło u niej do zatrzymania krwawienia miesiączkowego, powinna wykonać test ciążowy.
EllaOne i Escapelle to obecnie jedyna antykoncepcja awaryjna dostępna na polskim rynku. Co więcej, od kilku lat można je kupić wyłącznie mając receptę na tabletkę dzień po. Oznacza to, że konieczna jest konsultacja lekarska, podczas której lekarz musi wypisać dokument, jakim jest recepta na tabletkę dzień po.
Co jednak ważne, wbrew obiegowej opinii, nie musi to być tylko ginekolog. Receptę na tabletkę dzień po może wystawić lekarz dowolnej specjalności. Lekarz ma jednak prawo odmówić wypisania recepty, powołując się na tzw. klauzulę sumienia.
Rozwiązaniem w takiej kryzysowej sytuacji jest wtedy uzyskanie e-recepty od innego specjalisty. Można to zrobić np. poprzez przychodnię internetową oferującą takie usługi. Bardzo często lekarze są tam dostępni o dowolnej porze, co bywa wybawieniem, gdy gabinety wszystkich lekarzy w okolicy są w danym momencie zamknięte. Wypisany preparat można zakupić w dowolnej aptece, która ma go akurat na stanie.
Skuteczność Escapelle i EllaOne jest uzależniona od wielu czynników. Oczywiście główny aspekt to czas ich zażycia. Im wcześniej, tym lepiej. Największą skuteczność oba preparaty mają do 12h od stosunku, nie warto więc czekać aż do 3 lub 5 dnia.
Znaczenie ma też faza cyklu miesiączkowego kobiety. Tabletkę dzień po powinno się przyjąć jeszcze przed owulacją (uwolnieniem komórki jajowej).
Gdy do pęknięcia pęcherzyka i uwolnienia dojrzałej komórki jajowej już doszło, może nie udać się zapobiec zapłodnieniu. Tabletka dzień po nie wpływa tym bardziej na przebieg istniejącej ciąży i rozwój płodu.
Wzięcie tabletki dzień po należy uznać za nieskuteczne również wtedy, gdy w ciągu 3 następnych godzin doszło do wymiotów. W takim przypadku zaleca się przyjęcie kolejnej dawki.
Czy po zastosowaniu tabletki dzień po mogą wystąpić skutki uboczne? Takie pytanie zadaje sobie wiele kobiet, które po odbyciu niezabezpieczonego stosunku stoją przed decyzją o przyjęciu tabletki dzień po bądź zrezygnowaniu z tego.
Faktem jest, że antykoncepcja awaryjna zawiera odpowiedniki kobiecych hormonów, a więc należy uznać ją za ingerencję w organizm. Działanie tabletki dzień po może więc wiązać się z odczuwaniem działań niepożądanych. Występowanie jakich dolegliwości było najczęściej zgłaszane przez pacjentki?
W przeważającej większości skutki uboczne pojawiające się po przyjęciu tabletki dzień po miały łagodny, umiarkowany i przejściowy charakter. Zwykle były to zawroty głowy, bóle brzucha, bóle piersi oraz nudności i wymioty.
Są to więc podobne objawy do tych, jakie mogą towarzyszyć zażywaniu "zwykłych" tabletek antykoncepcyjnych. Niektóre pacjentki zgłaszają również takie problemy, jak świąd narządów płciowych, upławy oraz ból podczas stosunku.
Warto jednak pamiętać, że dolegliwości te zazwyczaj samoistnie mijają w ciągu kilku dni od zażycia tabletki dzień po. Nie są groźne dla zdrowia i (za wyjątkiem wymiotów) nie mają wpływu na działanie preparatu i możliwość zapłodnienia uwolnionej komórki jajowej.
Sytuacja wygląda gorzej, jeżeli tabletka dzień po zostaje potraktowana jak standardowa tabletka antykoncepcyjna. Chodzi oczywiście o sytuację, gdy pacjentka przyjmuje tabletki dzień po regularnie, w zastępstwie standardowej antykoncepcji hormonalnej zamiast wyjątkowo po niezabezpieczonym stosunku. W takim wypadku faktycznie naraża się ona na poważne konsekwencje zdrowotne.
Bezpieczeństwo tabletki dzień po zostało w pełni udowodnione. Warunkiem jest przyjmowanie jej zgodnie z zaleceniami, doraźnie po niezabezpieczonym stosunku, najlepiej nie częściej niż jeden raz w jednym cyklu.
Jak w przypadku każdego preparatu medycznego, stosowanie antykoncepcji typu awaryjnego jest w pewnych sytuacjach przeciwwskazane.
Przyjęcie tabletki mogłoby w tym przypadku negatywnie wpłynąć na zdrowie i samopoczucie pacjentki. Jakie najczęstsze przeciwwskazania wyróżniamy? Są to:
ciąża
nowotwory hormonozależne
zaburzenia zakrzepowo-zatorowe
niewydolność wątroby
zaburzenia wchłaniania
bycie w grupie ryzyka rozwinięcia ciąży pozamacicznej
wcześniejsze przyjęcie tabletki dzień po w tym samym cyklu
Jeżeli jakieś z podanych wyżej przeciwwskazań dotyczy Ciebie, nie ryzykuj i zrezygnuj z przyjęcia antykoncepcji awaryjnej.
Szczególnym czasem w życiu kobiety jest okres karmienia piersią. Wtedy wiele substancji jest przeciwwskazanych, z obawy o ich potencjalnie negatywny wpływ na rozwój dziecka. Dotyczy to sporej ilości leków, gdyż ich składniki często przenikają do mleka kobiecego. Jak jest w przypadku tabletek antykoncepcji awaryjnej?
Karmienie dziecka piersią samo w sobie nie jest przeciwwskazaniem do przyjęcia tabletki dzień po. Należy jednak liczyć się z odstawieniem dziecka od piersi na pewien czas. W przypadku EllaOne jest to aż 7 dni, nieco lepiej sytuacja przedstawia się przy Escapelle. Ten preparat wymaga jedynie 8-godzinnej przerwy w karmieniu.
W celu podtrzymania laktacji w tym czasie zaleca się odciąganie mleka laktatorem, co jednak bardzo ważne - takie mleko należy wylać, w żadnym wypadku nie podawać dziecku. Maluch w tym czasie powinien dostawać więc mleko modyfikowane, a po wskazanym czasie do karmienia naturalnego można powrócić.
Jak już zostało kilkukrotnie wyjaśnione, tabletki dzień po nie są preparatami wczesnoporonnymi. Oznacza to, że nie wpływają negatywnie na przebieg ciąży. Mimo to nie należy stosować ich w tym okresie, ze względu na istniejący zawsze pewien stopień ryzyka rozwinięcia się wad płodu.
Jeżeli więc wiesz, że jesteś w ciąży lub masz podejrzenie, że możesz w niej być, zrezygnuj z przyjęcia tego rodzaju antykoncepcji hormonalnej.
Tabletka dzień po to bardzo szczególny rodzaj antykoncepcji hormonalnej. Choć nie używa się jej na co dzień, jest ona niesamowicie przydatna. Przywraca poczucie komfortu po odbyciu stosunku płciowego bez zabezpieczenia lub w sytuacji gdy zawiodły zastosowane zabezpieczenia.
Decyzja o zażyciu Escapelle oraz EllaOne to oczywiście indywidualna sprawa każdej osoby. Warto jednak, by każda kobieta, która znajduje się w takiej sytuacji, miała możliwość dokonania wyboru.
Dlatego też należy rozpowszechniać wiedzę związaną z działaniem preparatu i czynnikami wpływającymi na jego skuteczność. Dostęp do edukacji jest bardzo ważnym czynnikiem zwiększającym szansę na świadome, szczęśliwe rodzicielstwo.
Co równie istotne, warto by kobiety widziały o możliwości zdalnego, szybkiego i bezkontaktowego uzyskania e-recepty. Warto korzystać z możliwości, jakie daje nam współczesna technologia w życiu codziennym, również, a może szczególnie, właśnie w kryzysowych sytuacjach.
E-recepta to elektroniczny odpowiednik recepty papierowej, który może być wystawiony w pełni zdanie. Nie wymaga wizyty w gabinecie, stania w kolejce ani jechania do odległej o wiele kilometrów od domu przychodni. Co więcej, to właśnie recepta w formie elektronicznej jest obecnie obowiązującą w Polsce formą tego dokumentu i wszystkie apteki w kraju mają obowiązek jej realizacji.