Wokół antykoncepcji awaryjnej nie brakuje kontrowersji. Choć jest to w pełni legalny rodzaj antykoncepcji hormonalnej, niektórzy bardzo sprzeciwiają się jej stosowaniu. Co więcej, wokół działania i skutków tych preparatów narosło przez lata wiele mitów.
Jak jest naprawdę? Co możemy powiedzieć o antykoncepcji awaryjnej? Kiedy i jak należy ją zastosować? Na naszej stronie znajdziesz odpowiedzi na wszystkie te pytania!
Ten rodzaj antykoncepcji hormonalnej nie bez powodu znamy właśnie pod takimi nazwami, jak "antykoncepcja awaryjna", "tabletka po" czy też "tabletka dzień po". Wszystkie one odnoszą się do faktu, że preparat zażywa się nie przed, a po stosunku. Tylko wtedy jest on w stanie uchronić kobietę przed niepożądaną ciążą. Nie oznacza to jednak, że taką pigułkę można stosować jako jedyne, regularne zabezpieczenie.
Zażywana powinna być wyłącznie w wyjątkowych, właśnie takich "awaryjnych" sytuacjach. Tabletka po jest przeznaczona dla osób, którym przydarzył się niezabezpieczony stosunek, np. w przypadku zapomnienia przyjęcia regularnie przyjmowanych pigułek antykoncepcyjnych czy pęknięcia prezerwatywy. Jest to też często jedyne wyjście z trudnej sytuacji dla ofiar przemocy seksualnej.
Jakie procesy zachodzą w organizmie kobiety w momencie zażycia tabletki? Jest to chyba najbardziej kontrowersyjny temat. Tabletka po jest bowiem często niesłusznie utożsamiana z lekami wczesnoporonnymi.
Tymczasem działanie tabletki po to przede wszystkim uniemożliwienie zapłodnienia. Substancją czynną w pigułkach EllaOne jest związek o nazwie octan uliprystalu. Działa on jako modulator, a dokładnie przeciwnik progesteronu. Wstrzymuje wyrzut hormonu luteinizującego. Hamuje uwalnianie komórki jajowej, a więc opóźnia owulację. Podobnie działa inna substancja czynna, lewonorgestrel, który kupimy pod nazwą handlową Escapelle.
Co ważne, brak wystających dowodów, by stwierdzić, że w przypadku zapłodnienia dojrzałej komórki jajowej, doustna antykoncepcja awaryjna wpływała na proces implantacji zarodka. Nie jest to więc lek wczesnoporonny i nie wpływa negatywnie na już istniejącą ciążę.
Osiągnięcie pożądanego efektu w postaci hamowania owulacji będzie możliwe tylko, jeśli prawidłowo zastosujemy się do zaleceń w kwestii stosowania preparatu. Mówi o nich chociażby charakterystyka produktu leczniczego Escapelle oraz EllaOne.
Tę pierwszą tabletkę trzeba zażyć do 72 h po odbyciu stosunku płciowych. W przypadku EllaOne czas ten wynosi 120 h. Widać więc, jak ważne jest, aby w gabinecie lekarskim znaleźć się jak najszybciej. Oczywiście żadna tabletka po nie będzie nadawać się do regularnego stosowania. Recepty na te leki wydawane są tylko w przypadkach nagłych i wyjątkowych. Zawierają one dużą dawkę hormonów i zażywane często mogłyby wywołać skutki uboczne. Należą do nich m.in. ból głowy, biegunka, zawroty głowy, bóle mięśni. Przy jednorazowym zażyciu te objawy również mogą się zdarzyć, ale występują bardzo rzadko.
Należy też pamiętać, że antykoncepcja awaryjna chroni przed niechcianą ciążą, ale już nie przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Tabletki Escapelle czy też EllaOne przy prawidłowym stosowaniu są bezpieczne dla zdrowia kobiety. Warunkiem jest przyjmowanie ich właśnie w sytuacjach awaryjnych.
Jakie to sytuacje? Do takich przypadków należą chociażby te, gdy zwykła metoda antykoncepcji zawiodła. Może to być więc:
Pęknięcie prezerwatywy
Odklejony plaster antykoncepcyjny
Nieprawidłowo zaaplikowana globulka antykoncepcyjna
Pominięcie tabletki hormonalnej z blistra
Stosunek przerywany
Współżycie podczas dni płodnych w przypadku stosowania naturalnych metod planowania rodzinny
EllaOne i Escapelle to obecnie jedyne tego typu preparaty dostępne na polskim rynku. Co więcej, od kilku lat można je kupić wyłącznie na receptę. Oznacza to, że konieczna jest konsultacja lekarska, podczas której lekarz musi wypisać receptę. Co jednak ważne, wbrew obiegowej opinii, nie musi to być ginekolog. Receptę może wystawić lekarz dowolnej specjalności. Lekarz ma jednak prawo odmówić wypisania recepty, powołując się na tzw. klauzulę sumienia.
Rozwiązaniem w takiej kryzysowej sytuacji jest wtedy uzyskanie e-recepty od innego specjalisty. Można to zrobić np. poprzez przychodnię internetową oferującą takie usługi. Bardzo często lekarze są tam dostępni o dowolnej porze, co bywa wybawieniem, gdy gabinety wszystkich lekarzy w okolicy są w danym momencie zamknięte. Wypisany preparat można zakupić w dowolnej aptece, która ma go akurat na stanie.
Skuteczność Escapelle i EllaOne są uzależnione od wielu czynników. Oczywiście główny aspekt to czas ich zażycia. Im wcześniej, tym lepiej. Największą skuteczność oba preparaty mają do 12h od stosunku, nie warto więc czekać aż do 3 lub 5 dnia.
Znaczenie ma też faza cyklu miesiączkowego kobiety. Tabletkę dzień po powinno się przyjąć jeszcze przed owulacją. Gdy do pęknięcia pęcherzyka i uwolnienia dojrzałej komórki jajowej już doszło, może nie udać się zapobiec zapłodnieniu. Tabletka nie wpływa tym bardziej na przebieg istniejącej ciąży i rozwój płodu.
Wzięcie tabletki dzień po należy uznać za nieskuteczne również wtedy, gdy w ciągu 3 następnych godzin doszło do wymiotów. W takim przypadku zaleca się przyjęcie kolejnej dawki.
Tabletka dzień po to bardzo szczególny rodzaj antykoncepcji hormonalnej. Choć nie używa się jej na co dzień, jest ona niesamowicie przydatna. Przywraca poczucie komfortu w sytuacji, gdy przydarzył się niezabezpieczony stosunek lub zawiodły zastosowane zabezpieczenia.
Decyzja o zażyciu Escapelle oraz EllaOne to oczywiście indywidualna sprawa każdej osoby. Warto jednak, by każda kobieta, która znajduje się w takiej sytuacji, miala możliwość dokonania wyboru. Dlatego też należy rozpowszechniać wiedzę związaną z działaniem tabletki po i czynnikami wpływającymi na jej skuteczność.
Co równie istotne, warto by kobiety widziały o możliwości zdalnego, szybkiego i bezkontaktowego uzyskania e-recepty.
Zamów receptę